Saçınızı tararken, yıkarken, elinizi her attığınızda, giysilerinizin üzerinde veya yastığınızda normalden çok sayıda saç teli görmeye başladıysanız, bu durum pek çok farklı nedenden kaynaklanabilir.

Eskiden olmadığı şekilde saçınızı tararken, yıkarken, elinizi her attığınızda, giysilerinizin üzerinde veya yastığınızda normalden çok sayıda saç teli görmeye başladıysanız, bu durum pek çok farklı nedenden kaynaklanabilir. Tıp dilinde “Telogen effluvium” adını verdiğimiz, halk arasında genellikle “Mevsimsel dökülme” olarak yanlış isimlendirilen bu tür saç dökülmesi erken evrelerde saçlarda belirgin seyrelmeye yol açmazken, uzun süre devam edecek olursa saç yoğunluğunda genel bir azalma ve seyrelmeye neden olabilir.

Günlük dökülen saç sayısında artmanın nedenleri nelerdir?

1. En sık görülen nedeni demir eksikliğine bağlı olarak gelişen kansızlıktır (anemi). Kadın hastalarda sık görülen bu duruma sıklıkla adet kanamasının (menstrüel kanama) sık aralıklarla olması ya da olduğu dönemlerde kanmanın yoğun olup uzun süre devam etmesi yol açar.
2. Guatr; tiroid bezinin az (hipotiroidi) ya da çok çalışmasına (hipertiroidi) bağlı olarak gelişen tiroid hormonlarının artması ya da azalması saçlarda dökülmeyi artırabilir.
3. Son yıllarda yapılan araştırmalarda D vitamini düşüklüğünün saç dökülmesinde artmaya neden olduğu saptanmıştır.
4. Deriden küçük bir kist, ben çıkartmak gibi değil de büyük cerrahi bir ameliyat geçirmek (mide, barsak, kalp ameliyatı gibi), vücudu sarsacağı için ameliyattan yaklaşık 3 ay sonra günlük dökülen saç sayısında artma başlar.
5. Uzun süren, yüksek ateşe yol açabilen bir hastalık geçirmek; 2-3 gün süren nezle ya da hafif gripal enfeksiyonlar bu duruma yol açmazken, daha ciddi örneğin zatüre gibi en az 7-10 gün süren ağır bir hastalık geçirmek, enfeksiyondan yaklaşık 3 ay sonra saç dökülmesinde artmaya yol açabilir.
6. Doğum yapan her kadında doğum sonrası 3-6. aylarda başlayan günlük dökülen saç sayısı artar. Bunun nedeni gebelik sırasında artan estrojen ve progesteron gibi hormonların doğum sonrası azalıp normale dönmesidir. Saçları gür olan kadınlar bu durumdan pek etkilenmeseler de, gür saçlı olmayanlarda seyrelme belirgin hal alacağı için yoğun endişeye yol açabilir.
7. Doğum kontrol hapları, kimi kadınlarda kullanmaya başladıktan sonra saç dökülmesine yol açarken, bazılarında ise ilacı kullanırken problem yaratmaz ama kullanmayı bıraktıktan sonra dökülmeye yol açar.
8. Başta epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçlar olmak üzere, lityum, kan sulandırıcı bazı ilaçlar ve daha pek çok çeşit ilaç saç dökülmesine yol açabilir.
9. Sistemik lupus hastalığı, yaygın, kimi zamanda bölgesel dökülmelere, saçlarda kırılmaya yol açbilir. Bu hastalığın diğer bulguları sorgulandıktan sonra gereken hastalara tanı amaçlı muayene ve kan tetkikleri yapılmalıdır.
10. Dengesiz beslenme, ağır diyetler; kısa sürede çok kilo verilmesine neden olan, protein ve vitaminlerden fakir, tek yönlü sağlıksız beslenme alışkanlığı da saçlarda dökülmeyi artırır.
11. Günlük hayatta hepimizin karşılaştığı bizlerde hafif endişe ya da duygusal baskı yaratan olaylar değil de, çok sevilen birinin kaybı, eşinden ayrılma, iş, şehir veya ülke değiştirme gibi ağır strese yol açabilen durumlarda da günlük dökülen saç sayısında artma olabilir.

COVİD-19 enfeksiyonu ve saç dökülmesi arasında ilişki var mı?

Covid-19 enfeksiyonu geçiren hastaların yaklaşık %25’inde enfeksiyon başlangıcından 2-3 ay sonra ortaya çıkan günlük dökülen saç sayısında artma şeklinde dökülme bilimsel yayınlarda bildirilmeye başlanmıştır. Bunun başlıca nedenleri arasında 5. maddede sıraladığımız enfeksiyonun uzun süren, ateşli ve vücudu sarsan bir hastalık olmasının yanısıra, tedavisinde kullanılan bazı ilaçların ve hastalığın hastada yarattığı şiddetli endişe ve stresin de bunda rolü olduğu düşünülmektedir.

Telogen effluvium şeklindeki saç dökülmesi ne kadar sürer?

Eğer saç dökülmesine yol açan neden ortadan kaldırılır ve tedavi edilirse genellikle 3-12 ay içinde dökülme miktarı normale döner. Doğum yapmak, enfeksiyon ya da ameliyat geçirmek gibi sonrasında telafi edici ek bir müdahale yapılması olanaksız olan durumlarda da genellikle aynı süre içinde dökülme azalır ve normale döner.

Telogen effluvium şaçlarda şiddetli seyrelme yapar mı?

Bu tür saç dökülmesinde genel olarak saçlı derideki tüm saçların en fazla %25’nin dökülmesi beklenir. Öte yandan, aynı hastada eşlik eden başka bir çeşit saç dökülmesi (örneğin androgenetik alopesi=erkek/kadın tipi saç dökülmesi) de varsa, seyrelme çok daha belirgin hale gelebilir.

Telogen effluvium uzun süre devam edebilir mi?

Demir eksikliğine bağlı kansızlık, tiroid hastalığı ya da kullanılan bir ilaç gibi altta yatan bir neden varsa ve bu ortadan kaldırılmazsa devam edebilir. 6 aydan fazla sürenler kronikleşmiş (müzminleşmiş) kabul edilir.