Ben (nevüs) incelemesi dermoskop/videodermoskop adı verilen cihazla yapılır. Dermoskopik muayene çıplak gözle görülmesi mümkün olmayan nevüsün iç yapısının, özel ışık ve büyütme sistemleri kullanarak görülmesini sağlayan bir tanı yöntemidir.
Ben (nevüs) muayenesi neden yapılır?
Nevüsler derimizi ultraviyole ışınından (güneş ışığı, solaryum) koruyan melanosit adı verilen hücrelerden köken alan iyi huylu deri tümörleridir. Melanositlerden köken alan kötü huylu tümörlere ise melanom adı verilir. Melanom başka organlara yayılma (metastaz yapma) riski yüksek olan en tehlikeli deri kanseridir. Ben muayenesi, şüpheli bir deri lezyonun (örneğin kahverenkli/siyah bir leke ya da kabarıklığın) nevüs mü yoksa melanom mu olduğunu birbirinden ayırt etmek için yapılır. Dermoskopik muayenede deneyimli bir dermatolog, çıplak gözle bakılarak yapılan normal muayeneye kıyasla çok daha yüksek oranda doğru tanı koyabilir.
Dermoskopik muayene hangi benlere yapılmalıdır?
- Yakın zamanda herhangi bir değişiklik (renk, şekil, büyüklük, kabarıklık) gösteren ya da kanama yapan benlere
- Doğumsal benlere (özellikle 1.5 cm.den büyük çaplı olanlara)
- 5-6 mm.den daha büyük çaplı, kenarları girintili, çıkıntılı, üzerinde birden fazla renk içeren (açık/koyu kahverengi, siyah, mavi, gri, pembe, beyaz) benlere. Öte yandan, unutulmamalıdır ki çok küçük çaplı (1-2 mm) olan ve de çıplak gözle çok düzgün görünen benler de melanomun başlangıç/erken evresi olabilir !
- Doktorunuzun şüphelenip, gerekli gördüğü her durumda
- Melanom gelişimi açısından yüksek risk taşıyanlara
Melanom gelişme riski kimlerde daha fazladır?
- Çok sayıda (50den fazla) beni olanlar
- Atipik (displastik) ben adı verilen benlerden 5 ya da daha fazla sayıda olması
- Kızıl saçlı veya çilli olmak
- Açık tenli (güneşte ne kadar kalırsa kalsın sadece kızarıp, esmerleşemeyenler) ve renkli gözlü olmak
- 14 yaşından önce içi su dolu kabarcıklı, ağrılı, şiddetli güneş yanığı geçirmek
- Ailesindeki 1. derece yakınlarına (anne, baba, kardeş, çocuk) ya da kendisine melanom tanısı konmuş olması
* Diğer yandan, unutulmamalıdır ki vücudunuzda az sayıda ben olması ya da yukarıda sayılan risk faktörlerinden hiçbirine sahip olmamanız sizde kesinlikle melanom gelişmeyecektir anlamına gelmez.
* Uzun süredir var olan ama herhangi bir şekilde değişen bir beniniz varsa veya özellikle 40’lı yaşlardan sonra yeni çıkıp hızla büyüyen bir beniniz varsa mutlaka dermoskopik muayene yaptırmanız gerekir.
Tüm vücut ben haritalama/ben analizi nedir?
Ben haritalama yukarıda sayılan melanom gelişme risk faktörleri (bir ya da daha fazlası) olan kişilere yapılır ama yine de yapılması gerekliliğine bu konuda deneyimli dermatoloğunuz karar vermelidir.
Tüm vücut ben haritalama/ben analizi nasıl yapılır?
Videodermoskop adı verilen aletle yapılır. Önce bilgisayarlı program eşliğinde tüm vücudun her yönden ve farklı açılardan fotoğrafları çekilir. Sonra doktorunuz tarafından vücuttaki tüm benlere dermoskopla tek tek bakılır, 20-1000 kat büyütme sağlayarak görüntüyü bilgisayar ekranına yansıtabilen videodermoskop, istenilen görüntülerin de fotoğrafını çekerek bilgisayara kaydeder. Hastaların takip muayenelerinde eski ve yeni çekilen fotoğrafları yanyana getirerek kıyaslama yapılmasına da olanak sağlayarak doğru tanı konulmasında çok önemli rol oynar.
Ben haritalama/analizi muayenesine gitmeden önce yapılması gereken şeyler nelerdir?
- İşlem sırasında giyilmek üzere:
- Erkek hastalar beyaz “suspansuvar” tarzda
- Kadın hastalar “tanga” tarzında, mümkünse beyaz renkli iç çamaşırı temin etmelidir.
- Koltuk altı ve genital bölgelerin traşlanmış olması gerekmektedir.
- Yoğun kılları bulunan erkek hastaların tüm vücut kıllarını traşlaması gerekmektedir.
- Genital bölge ve makat çevresinde ben mevcudiyeti muayeneye öncesi hasta tarafınca kontrol edilmeli, muayene sırasında doktoruna bilgi verilmelidir.
- Saçlı deride ben mevcudiyeti muayene öncesi hasta tarafınca kontrol edilmeli, muayene sırasında doktoruna bilgi verilmelidir.
- Yüzde makyaj, özellikle fondöten, pudra gibi kapatıcılar olmamalıdır.
- Tırnaklar ojesiz olmalıdır.
- Muayene günü güneş koruyucu krem sürülmemelidir!
- Deri kuruluğu benlerin görülmesine engel olur, tüm vücuda (tabanlar dahil) bol miktarda nemlendirici krem sürülmelidir.
